Όχι απλά ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της Χιλής αλλά και ένας από τους καθοριστικούς δημιουργούς ντοκιμαντέρ του σύγχρονου σινεμά, ο Πατρίσιο Γκουσμάν δημιουργεί συνταρακτικό πολιτικό σινεμά μέσα από μια ποιητική προσέγγιση που τον κάνει μοναδικό στην κατηγορία του.

Ο Γκουσμάν μέσα από το πλούσιο έργο του εξερευνά τη συλλογική μνήμη και τις πληγές που άφησε η δικτατορία του Πινοσέτ στη Χιλή, αντιπαραβάλλοντας το αιώνιο φυσικό τοπίο με την ιστορική αλήθεια – Άνθρωπος και Ιστορία συναντώνται μέσα σε ένα σύνολο έργο στο οποίο συνυπάρχει ο στοχασμός, με την οργή, με τον διαχρονικό πόνο.

Πουθενά δεν γίνεται πιο σαφές αυτό από ό,τι στην εμβληματική πλεόν τριλογία του, που αποτελείται από τα φιλμ «Νοσταλγώντας το Φως» (2010), «Το Μαργαριταρένιο Κουμπί» (2015) και «Η Οροσειρά των Ονείρων» (2019). Σε αυτές τις τρεις ταινίες, ο Γκουσμάν χρησιμοποιεί το φυσικό τοπίο της χώρας του – την έρημο, τις Άνδεις, τα βάθη του ωκεανού – ως μια πολυεπίπεδη αλληγορία για τα βάθη της ιστορικής αναζήτησης δικαιοσύνης και αλήθειας για τις πληγές στο κορμί του λαού της Χιλής.

Αστρονόμοι μελετούν το παρελθόν του σύμπαντος και παράλληλα, γυναίκες αναζητούν τα λείψανα των αγαπημένων τους, θυμάτων της δικτατορίας. Η γενοκτονία των ιθαγενών πληθυσμών της Παταγονίας και τα εργαλεία καταστολής από το καθεστώς Πινοσέτ. Και μια οροσειρά να στέκεται για πάντα ως διαχρονικό σύμβολο της αιώνιας παρουσίας της Ιστορίας γύρω μας.

Και λίγα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της τριλογίας, ο Γκουσμάν παραθέτει έναν ηλεκτρισμένης αμεσότητας επίλογο: Με τη «Φανταστική Χώρα Μου» του 2022, ο σκηνοθέτης έρχεται για τα καλά στο παρόν, σαν τραβηγμένος απότομα στο Εδώ και Τώρα από την τεράστια δύναμη των κοινωνικών εξεγέρσεων της Χιλής το ‘19. Με πρόσωπα γυναικών να οδηγούν τον αγώνα, η κάμερα του Γκουσμάν αφήνει το φυσικό τοπίο και παρασύρεται από έναν αγώνα που –πλέον– δίνεται σήμερα, τώρα.

Αλλά είναι το πλαίσιο του έργου του που κάνει αυτό το άμεσο φιλμ ακόμα πιο συγκλονιστικό: Υπό το βάρος της Ιστορίας και ενός φυσικού τοπίου που θα ζει περισσότερο από όλα μας, η σημασία της Στιγμής όχι απλά δεν χάνεται σαν κόκκος άμμου, αλλά αναδεικνύεται επιπλέον. Τι είναι εξάλλου η Ιστορία, αν όχι άπειρες Στιγμές πλεγμένες μεταξύ τους, η μία μετά την άλλη;

Το Cinobo παρουσιάζει περήφανα ένα σπουδαίο κουαρτέτο έργων από έναν μέγιστο δημιουργό, που δε σταματά να χρησιμοποιεί την κάμερά του για την καταγραφή της αλήθειας με τρόπο εξίσου άμεσο όσο και λυρικό – αλήθειας ιστορικής, αλήθειας παροντικής, και της αιώνιας διασύνδεσής τους.

 

Οι ταινίες του Πατρίσιο Γκουσμάν:

Νοσταλγώντας το Φως (Nostalgia for the Light)

Το νερό είναι το μεγαλύτερο σύνορο της Χιλής και ταυτόχρονα κρύβει το μυστικό δύο κουμπιών που βρέθηκαν στο βάθος του ωκεανού. Στην τεράστια ακτογραμμή της Χιλής συναντά κανείς ηφαίστεια, βουνά και παγετώνες. Ολόκληρη η Ιστορία της Χιλής μετατρέπεται σε έναν στοχασμό που ξεκινά από τη θάλασσα και τις άγριες περιπέτειες που κρύβουν τα νερά της και φτάνει ως τον ουρανό και τη γένεση του ίδιου του σύμπαντος. Στο κέντρο όλων, ένας ταξιδιώτης στο χρόνο ονόματι Τζέρεμι Μπάτον.

Άτυπη συνέχεια του «Νοσταλγώντας το Φως» που συνδέει αυτή τη φορά το έγκλημα της εξαφάνισης των ιθαγενών της Χιλής με τα μυστικά που κρύβει ως σήμερα ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της χώρας, το νερό. Ιδιόμορφη καταγραφή της ιστορίας, θρήνος μέσω μιας αφήγησης που ταξιδεύει μαγικά στον χωροχρόνο.

Οροσειρά των Ονείρων (The Cordillera of Dreams)

Μετά το αριστουργηματικό «Νοσταλγώντας το Φως» και το βραβευμένο με Αργυρή Άρκτο «Μαργαριταρένιο Κουμπί», ο Πατρίσιο Γκουσμάν προσανατολίζει αυτή τη φορά τη ματιά του στην οροσειρά των Χιλιανών Άνδεων. Με σημείο αναφοράς ένα ακόμα χαρακτηριστικό φυσικό γνώρισμα μιας πατρίδας που ελάχιστα πλέον αναγνωρίζει, ο κορυφαίος εκπρόσωπος του ποιητικού και του πολιτικού σινεμά τεκμηρίωσης συνεχίζει μια μοναδική εξερεύνηση στο λεπτό αυτό σύνορο όπου συναντιούνται ο άνθρωπος και η αιωνιότητα της Φύσης.

Συνδέοντας την εξερεύνηση Φύσης και Ιστορίας, το φυσικό τοπίο, την ιστορική μνήμη και την την ανοιχτή πληγής της δικτατορίας του Πινοσέτ, ο χιλιανός Πατρίσιο Γκουσμάν ολοκληρώνει την σπουδαία του τριλογία στρέφοντας την προσοχή του στην οροσειρά των Άνδεων.

Η Φανταστική Χώρα Μου (My Imaginary Country)

Τον Οκτώβριο του 2019, 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι διαδήλωσαν στους δρόμους του Σαντιάγκο απαιτώντας περισσότερη δημοκρατία, καλύτερη ζωή, εκπαίδευση, υγειονομικό σύστημα, αλλά και νέο σύνταγμα. Η Χιλή επανάκτησε τη μνήμη της, και για πρώτη φορά από το σκληρό 1973 ο λαός της απαιτεί με δυναμισμό τα δικαιώματα του.

Ο Γκουσμάν ενώνει ξανά το παρελθόν με το παρόν στρέφοντας  το βλέμμα του στο κοινωνικό ξέσπασμα που πυροδότησε στη Χιλή τον Οκτώβριο του 2019, σε μια συγκλονιστική και όμορφη αφήγηση της αλλαγής που συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας.

Το Μαργαριταρένιο Κουμπί (The Pearl Button)

Το νερό είναι το μεγαλύτερο σύνορο της Χιλής και ταυτόχρονα κρύβει το μυστικό δύο κουμπιών που βρέθηκαν στο βάθος του ωκεανού. Στην τεράστια ακτογραμμή της Χιλής συναντά κανείς ηφαίστεια, βουνά και παγετώνες. Ολόκληρη η Ιστορία της Χιλής μετατρέπεται σε έναν στοχασμό που ξεκινά από τη θάλασσα και τις άγριες περιπέτειες που κρύβουν τα νερά της και φτάνει ως τον ουρανό και τη γένεση του ίδιου του σύμπαντος. Στο κέντρο όλων, ένας ταξιδιώτης στο χρόνο ονόματι Τζέρεμι Μπάτον.